พลาสติกเป็นวัสดุที่มีความสำคัญอย่างยิ่งในชีวิตประจำวันของมนุษย์ ตั้งแต่ที่เราเปิดตู้เย็นหยิบขวดน้ำพลาสติก ดื่มกาแฟในแก้วพลาสติก หรือใช้ถุงพลาสติกสำหรับบรรจุของซื้อของขาย พลาสติกได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตเราทุกคนอย่างแยกไม่ออก ความหลากหลายของวิธีใช้งานพลาสติกนั้นสะท้อนถึงคุณสมบัติที่พิเศษของมัน ไม่ว่าจะเป็นความเบา ความแข็งแรง ความทนทาน และความสามารถในการปรับแต่งตามความต้องการของผู้ใช้งาน
ถึงแม้พลาสติกจะเป็นสิ่งที่พบเจอได้ทั่วไป แต่มีน้อยคนนักที่จะเข้าใจลึกซึ้งว่าพลาสติกเหล่านี้มีที่มาจากอะไร และกระบวนการที่อยู่เบื้องหลังการสร้างพลาสติกนั้นมีความซับซ้อนเพียงใด ในบทความนี้ เราจะมาทำความรู้จักกับวัตถุดิบที่เป็นรากฐานของวิธีผลิตพลาสติก กระบวนการทางเคมีที่ใช้ในการสร้างพลาสติกแต่ละประเภท และคุณสมบัติที่ทำให้พลาสติกเป็นวัสดุที่สำคัญในโลกยุคปัจจุบัน
นอกจากนั้น เรายังจะสำรวจถึงประเภทต่าง ๆ ของพลาสติกที่ใช้ในอุตสาหกรรมและชีวิตประจำวัน รวมถึงการปรับปรุงคุณสมบัติของพลาสติกเพื่อให้เหมาะสมกับลักษณะการใช้งานในแต่ละด้าน ความรู้เหล่านี้จะช่วยให้เราเข้าใจถึงความสำคัญของพลาสติกมากขึ้น และสามารถใช้พลาสติกได้อย่างมีประสิทธิภาพและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้นในอนาคต
พลาสติกไม่ใช่เพียงแค่วัสดุที่ทำให้ชีวิตของเราสะดวกสบายขึ้นเท่านั้น แต่ยังเป็นสัญลักษณ์ของนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีที่พัฒนาขึ้นมาเพื่อรองรับความต้องการที่เปลี่ยนแปลงไปของมนุษย์ มาทำความรู้จักกับพลาสติกและเข้าใจถึงเบื้องหลังของวัสดุที่มีอิทธิพลต่อชีวิตของเรายิ่งขึ้นกันดีกว่าในบทความนี้
วัตถุดิบในการผลิตพลาสติก
พลาสติกเป็นสารเคมีที่เรียกว่า “โพลิเมอร์” ซึ่งประกอบด้วยโมเลกุลขนาดใหญ่ที่เกิดจากการเชื่อมต่อของหน่วยย่อย ๆ ที่เรียกว่า “โมโนเมอร์” โดยวัตถุดิบที่ใช้ในการผลิตพลาสติกส่วนใหญ่ได้มาจากปิโตรเลียม ก๊าซธรรมชาติ หรือถ่านหิน สารเหล่านี้จะถูกนำมาผ่านกระบวนการเคมีเพื่อสังเคราะห์โมโนเมอร์ที่เป็นส่วนประกอบหลักในการผลิตพลาสติก
กระบวนการผลิตพลาสติก
เมื่อเราได้โมโนเมอร์แล้ว กระบวนการต่อไปคือการสร้างโพลิเมอร์หรือที่เรียกว่า “กระบวนการโพลิเมอไรเซชัน” (Polymerization) ซึ่งเป็นกระบวนการที่โมโนเมอร์จะเชื่อมต่อกันเป็นสายยาว ๆ เกิดเป็นโพลิเมอร์ หลังจากนั้นจะนำโพลิเมอร์เหล่านี้ไปผ่านกระบวนการผลิตเพิ่มเติม เพื่อให้ได้พลาสติกที่มีคุณสมบัติตามที่ต้องการ
ประเภทของพลาสติก
พลาสติกสามารถแบ่งออกได้หลายประเภทตามลักษณะของโพลิเมอร์ที่ใช้ ซึ่งแต่ละประเภทมีคุณสมบัติและการใช้งานที่แตกต่างกันออกไป ตัวอย่างของพลาสติกที่ใช้กันอย่างแพร่หลาย
โพลีเอทิลีน (Polyethylene, PE)
โพลีเอทิลีนเป็นพลาสติกที่ใช้กันมากที่สุดในโลก ทำจากเอทิลีน (Ethylene) มักพบในผลิตภัณฑ์เช่น ถุงพลาสติก ขวดน้ำ และบรรจุภัณฑ์ต่าง ๆ
โพลีโพรพิลีน (Polypropylene, PP)
พลาสติกชนิดนี้ทำจากโพรพิลีน (Propylene) มีคุณสมบัติทนความร้อนได้ดี ใช้ในการผลิตถุงพลาสติก กล่องอาหาร และผลิตภัณฑ์ทางการแพทย์
โพลีสไตรีน (Polystyrene, PS)
ทำจากสไตรีน (Styrene) ใช้ในการผลิตแก้วโฟม บรรจุภัณฑ์ และผลิตภัณฑ์ที่ใช้ครั้งเดียวทิ้ง
พีวีซี (Polyvinyl Chloride, PVC)
ทำจากไวนิลคลอไรด์ (Vinyl Chloride) ใช้ในการผลิตท่อน้ำ สายไฟ และวัสดุก่อสร้าง
การปรับปรุงคุณสมบัติของพลาสติก
พลาสติกที่เราใช้ในชีวิตประจำวันไม่ใช่เพียงแค่โพลิเมอร์บริสุทธิ์เท่านั้น แต่ยังมีการเติมสารเติมแต่งต่าง ๆ เพื่อปรับปรุงคุณสมบัติของพลาสติกให้ตรงกับความต้องการในการใช้งาน เช่น การเพิ่มความแข็งแรง ทนต่อแสงแดด หรือเพิ่มความยืดหยุ่น
พลาสติกเป็นวัสดุที่มีความหลากหลายและมีบทบาทสำคัญในชีวิตประจำวันของเรา การทำความเข้าใจถึงวัตถุดิบและกระบวนการผลิตพลาสติกจะช่วยให้เราเห็นคุณค่าและความสำคัญของวัสดุชนิดนี้มากขึ้น อย่างไรก็ตาม การใช้พลาสติกอย่างมีสติและพิจารณาถึงผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมก็เป็นสิ่งสำคัญที่เราควรตระหนักถึงเสมอ
